Urysohn Paweł Samujłowicz
ur: 3 lutego 1898 w Odessie - Rosja
zm: 17 sierpnia 1924 w Batz - Francja
Jednym z najbardziej utalentowanych matematyków radzieckich był Paweł Samujłowicz Urysohn. Mimo krótkiego życia zdołał on zapewnić sobie trwałe miejsce w gronie najwybitniejszych matematyków.
Urodził się 3 lutego 1898 r. w Odessie. Już w latach szkolnych przejawiał duże zdolności i zainteresowanie naukami przyrodniczymi (fizyka, chemia), matematyką, a także językami i literaturą.
W roku 1915 rozpoczął studia na Uniwersytecie Moskiewskim, zamierzając zostać fizykiem. W tym też roku 1915 wykonał pierwszą eksperymentalną pracę naukową. Wkrótce jednak pod wpływem wykładów D.F. Egorowa i N.N. Łuzina jego zainteresowania zaczęły skłaniać się w kierunku matematyki. W rezultacie tego Urysohn po ukończeniu studiów zostaje aspirantem przy Uniwersytecie Moskiewskim, a jego kierownikiem naukowym jest wówczas N.N. Łuzin. Już w okresie aspirantury Urysohn zadziwia i porywa swoimi odczytami. Każdy jego odczyt zawiera bądź nowy rezultat, bądź przynajmniej istotne uproszczenia czy uściślenia dowodów.
Urysohn świetnie znał wiele działów matematyki. Nazwisko jego przejdzie jednak do historii matematyki głównie jako nazwisko wybitnego topologa, zwłaszcza jako twórcy teorii wymiaru. Teorię wymiaru - jedno z najważniejszych osiągnięć myśli matematycznej pierwszych dziesięcioleci XX wieku - zbudował Urysohn (już wtedy docent) w latach 1921 - 22. Jak wspomina wybitny matematyk P.S. Aleksandrów, Urysohn latem 1921 roku otrzymał od D.F. Egorowa zadanie: podać wewnętrzne, topologiczne określenie linii, obejmujące jako przypadek szczególny znane określenie krzywej płaskiej. Rozmyślania nad tym zagadnieniem doprowadziły Urysohna do opracowania ogólnej teorii wymiaru. Tak rozszerzone zadanie zostało przez Urysohna zrealizowane z powodzeniem już wiosną 1922 roku. Podstawy teorii wymiaru wyłożył Urysohn w pracy pt. "Memoire sur les multiplicites Canto-riennes".
Poza teorią wymiaru należy też wymienić cenne rezultaty Urysohna dotyczące metryzowalności przestrzeni topologicznych, zanurzenia przestrzeni w przestrzeń Hilberta itp. Intensywną pracę badawczą łączył Urysohn z pracą pedagogiczną. Ciekawe wydaje się zestawienie tematyki wykładów. Obok bowiem podstawowego kursu analizy prowadził Urysohn pierwszy na Uniwersytecie Moskiewskim wykład topologii, a także (zimą 1923/24) wykład z teorii względności. Działalność naukowa Urysohna, bogata w wybitne osiągnięcia, zamyka się w krótkim okresie czterech lat. 17 sierpnia 1924 roku, w trzy dni po napisaniu znanej pracy "O mocy pewnych zbiorów" Urysohn zginął w czasie kąpieli w miejscowości Batz w Bretanii (Francja).
